Các công ty kinh doanh fast food đã tích cực nhượng quyền để mở cửa hàng ở những vị trí đẹp. Tính đến nay, Lotteria và KFC đang sở hữu số lượng cửa hàng kinh doanh fastfood lớn nhất tại Việt Nam. Theo đánh giá của các chuyên gia, tiềm năng của thị trường Việt Nam là Sông lớn nhất là Sông Thị Vãi chảy tuy nhiên song với Quốc Lộ 15 và đổ ra cửa buộc phải Giờ. Kế đến là Sông Dinh, nước ngọt, là nguồn cung cấp nước cho toàn thức giấc và ở đầu cuối là song Ray tan từ Bắc xuống Nam và đổ ra cửa ngõ Lộc An. CHƯƠNG 1. TỔNG QUAN. 1.1. TỔNG QUAN VỀ THỊ TRƯỜNG THỨC ĂN NHANH VIỆT NAM. Việt Nam với hơn 80 triệu dân, trong đó 65 là dân số trẻ ở độ tuổi dưới 35 và tốc độ tăng trưởng kinh tế vượt bậc trong vòng 5 năm trở lại đây từ 2005-2010 đang làthị trường vô cùng hấp Đang xem : Thị trường fastfood ở việt nam . Những chuỗi vào sớm và mạnh nhất đang tăng trưởng chậm lại. Từ đầu những năm 1998, Lotteria đã gia nhập vào thị trường Việt Nam, và hiện đang là chuỗi đứng vị trí số 1 ngành công nghiệp fastfood trong nước với 211 nhà hàng Sự thay đổi này ở một khía cạnh nào đó, đã làm cho phong cách fastfood - với 15 giây 1 ổ bánh mì, khoai tây và nước khơng còn nữa.Có một lý do khá bất ngờ, mà theo người quản lý các cửa hàng fastfood, làm cho thị trường fastfood Việt Nam phát triển chậm hơn so với các Dịch Vụ Hỗ Trợ Vay Tiền Nhanh 1s. Bún bò tại một quán ở quận 10, - Ảnh NGỌC ĐÔNGTất cả những gì bạn cần làm là chạy xe đến và gọi món. Thậm chí chẳng cần tắt máy xe đâu, nhân viên quán sẽ mang ra cho bạn một bữa ăn trọn vẹn, được gói mang về, trong vòng 1-2 phút, và bạn cứ thế bon bon về nhà thưởng thức bữa tối của KUSCHERTQuán là nơi người ta bán thức ăn, thường chuyên một món nào đó, có chỗ cho khách ngồi lại ăn và cả bán mang về. Ở bạn có thể dễ dàng thấy hàng ngàn quán bán từ cơm tấm, phở bò, đến món ăn các vùng miền khác như bún bò Huế, bánh khọt Vũng Tàu, hay bún chả Hà Nội...Món nem nướng Nha Trang tại một quán ở quận 10, - Ảnh NGỌC ĐÔNGThật khó để tìm một từ tương đương với "quán" trong tiếng Anh, dịch sát nhất chắc là từ "shop" - cửa hàng. Quán không phải là thức ăn đường phố, nhưng cũng không phải là nhà hàng. Thực tế, ở quán còn nhiều hơn thức ăn đường phố, và những nơi này phục vụ thức ăn vừa chất lượng, lại rẻ, và bán suốt ngày đêm. Không giống như những người hàng rong bán thức ăn đường phố chỉ bán trong một khoảng thời gian nhất định trong ngày, các quán ăn thường mở cửa từ sáng sớm để phục vụ đồ ăn sáng đến khuya, đôi khi có chỗ mở suốt 24 tiếng. Quán là nơi đáng tin cậy để mua được thức ăn ngon, an toàn và nhanh tại một quán phở ở Gò Vấp, - Ảnh NGỌC ĐÔNGKhi mới đến vào 10 năm trước, tôi được dẫn đi ăn ở một quán phở tại Gò Vấp. Tôi còn nhớ đó là một buổi sáng nóng hừng hực, chúng tôi dừng xe máy trước một quán ăn nhỏ, có 6 chiếc bàn bên trong và 2 bàn ngoài vỉa hè. Bước vào trong, người bạn Việt Nam hỏi tôi muốn ăn phở tái hay chín. Lúc đó tôi chẳng biết gì nên bạn gọi món cho tôi luôn, rồi chúng tôi ngồi vào chiếc bàn mà một gia đình trước đó vừa rời đi. Chỉ trong vòng 90 giây, một cô nhân viên trong quán nhanh chóng dọn hết tất cả các chén dĩa dơ, lau bàn, lấy thêm rau, rồi ngay sau đó hai tô phở nóng bốc khói được bày ra trước mặt chúng tôi. Thú thật tôi đã sốc khi chứng kiến toàn bộ quá trình chóng vánh ấy. Nếu là ở nước tôi, chắc phải đợi từ 5-10 phút mới có đồ ăn. Và có thể tôi phải tự dọn bàn luôn. Đây chính là ý nghĩa thực sự của thức ăn nhanh. Dù là bánh xèo, phở, cơm tấm hay bất kỳ món ăn Việt Nam nào khác, tốc độ ra món tại quán ăn cũng quan trọng không kém độ tươi ngon và hương vị của món ăn đó. Phở tại một quán ở quận 12, - Ảnh NGỌC ĐÔNGChắc hẳn các bạn cũng từng xem các video so sánh thức ăn đường phố ở Việt Nam với ngành công nghiệp thức ăn nhanh của thế giới rồi đúng không? Những ông lớn trong ngành thức ăn nhanh đã phải vật lộn hàng năm trời để có chỗ đứng trong thị trường ẩm thực ở đây. Một số người tin rằng hai thế mạnh của các doanh nghiệp này - là tốc độ và hương vị - không thể nào sánh được với thức ăn đường phố ở Việt Nam. Thật vậy, trong lĩnh vực này thì quán ăn chính là "người hùng" thật sự. Người ta mất hàng giờ để chuẩn bị món ăn nhưng chỉ vài phút, có khi là giây, sau khi bạn bước vào quán là có đồ ăn rồi. Đây mới chính là thức ăn nhanh đúng nghĩa. Một điểm đặc biệt nữa, cũng tương tự như thức ăn đường phố, các quán ăn này phục vụ bạn "ngay trên đường". Tất cả những gì bạn cần làm là chạy xe đến và gọi món. Thậm chí chẳng cần tắt máy xe đâu, nhân viên quán sẽ mang ra cho bạn một bữa ăn trọn vẹn, được gói mang về, trong vòng 1-2 phút, và bạn cứ thế bon bon về nhà thưởng thức bữa tối của mình. Thêm vào đó, các dịch vụ giao đồ ăn cũng "ăn nên làm ra" nhờ các quán ăn này. Dù các dịch vụ này phục vụ tất cả các loại đồ ăn, thì sự khác biệt về tốc độ và chi phí giữa đồ ăn quán địa phương và các đối thủ đến từ nước ngoài cũng dễ thấy. Tài xế ra vào quán ăn nhanh như một cơn gió, lấy đồ ăn bạn đặt, rồi mang đến tận nhà chỉ trong vài phút. Đây là điều mà các cửa hàng thức ăn nhanh phương Tây vẫn đang gặp khó khăn ở thị trường Việt Nam, đó là chưa kể đồ ăn ở các quán Việt Nam thường rẻ hơn 50% so với các món burger. Shipper nhận cháo ếch tại một quán ở Phú Nhuận, để giao cho khách - Ảnh BÔNG MAISẽ không có dịch vụ nào nhanh hơn thế ở bất cứ đâu trên thế giới, ngay cả dịch vụ "drive-thru" khách hàng lái xe đến các cửa hàng và ngồi trong xe gọi món luôn mà không cần xuống xe của Mỹ cũng không thể nhanh được như vậy. Ở các nước phương Tây, tốc độ của thức ăn nhanh thường được tính bằng phút. Một nhà hàng drive-thru có thể phục vụ bạn trong vòng 5-7 phút, một nhà hàng pizza sẽ chuẩn bị bánh cho bạn trong vòng 15 phút, hoặc các cửa hàng đồ Thái hoặc Ấn Độ mang về cũng cần khoảng 20 phút. Mà đó là nếu bạn đợi ở cửa hàng, còn gọi món từ nhà thì hãy cộng thêm 15-20 phút nữa, và rõ ràng là định nghĩa thức ăn nhanh ở hầu hết các nước phương Tây là 30 phút đến một tiếng từ khi gọi món đến khi ăn. Có thể nói, quán ăn là một lực lượng "siêu anh hùng" trong nền ẩm thực Việt Nam. Các đầu bếp bắt đầu ngày mới thậm chí trước khi mặt trời mọc, để chuẩn bị những món ăn có hương vị hoàn hảo cho thực khách đến ăn sáng, ăn trưa, ăn tối, đôi khi là xen kẽ vào những bữa đó. Và thực khách luôn có được bữa ăn tươi ngon với chi phí chỉ bằng một phần nhỏ của đồ ăn nhanh phương Tây. Một quán bò né ở - Ảnh BÔNG MAINhưng hơn thế nữa, mỗi quán ăn là một trải nghiệm mà ở đó, những món ăn được nấu bằng tình cảm và mang sứ mệnh giữ vững danh tiếng của một gia đình, hay có khi là cả một vùng, về chất lượng và hương vị. Không khó để thấy cả gia đình nào đó mua đồ ăn sáng ở cùng một quán đến 5-6 ngày một tuần. Người ta ăn quán mỗi ngày vì đồ ăn quán có khi còn rẻ hơn tự nấu ở nhà. Quán, không phải là hàng rong, cũng không phải là nhà hàng, mà nơi đó mang lại cảm giác giống như bạn được mời đến nhà một ai đó để ăn một bữa ăn được nấu với tất cả đam mê, đủ sức làm bạn vui và quay lại hết lần này đến lần khác. Với mức tăng trưởng 26 - 30% mỗi năm, thị trường thức ăn nhanh fast food đang trở thành ngành có tốc độ tăng trưởng cao và ổn định trong các ngành hàng tiêu dùng thực phẩm hiện nay. Tuy nhiên, miếng bánh thị phần này đang nằm trọn trong tay các thương hiệu ngoại như KFC Mỹ, Lotteria Hàn Quốc Jollibee Philippine khi họ chiếm chiếm từ 60 - 80% fastfood các loại; các thương hiệu fastfood của Việt Nam vắng bóng hoặc không thể cạnh tranh được với những thương hiệu ngoại. Mặc dù đại đa số người dân vẫn chọn các loại phở, bánh canh, xôi và cháo các loại làm thức ăn nhanh ưa thích của mình nhưng theo khảo sát năm 2010 của Neilsen Việt Nam, có đến 42% trong số người được hỏi muốn ăn fastfood. Tại Việt Nam, 86% số người sử dụng fastfood ở nhóm tuổi 20-35, trong đó độ tuổi 20 - 30 thường xuyên sử dụng, chiếm 76%. Cũng theo nhận định, thị trường Việt Nam hiện có hầu hết các thương hiệu fastfood nổi tiếng thế giới và các đô thị lớn đang trở thành tâm điểm của cuộc chiến thị trường. Các doanh nghiệp Việt dường như yếu thế hơn khi cạnh tranh với thương hiệu đồ ăn nhanh nước ngoài “Dự khán sân nhà” Kể từ năm 1997, khi chính thức xâm nhập thị trường Việt Nam, tên tuổi gà rán KFC khá mờ nhạt và chưa được người tiêu dùng NTD biết đến. Tuy nhiên, sau một quãng thời gian khá dài, thậm chí phải mất 7 năm chịu lỗ, KFC ngày nay đã chứng tỏ là một trong những thương hiệu fastfood hàng đầu thị trường Việt Nam. Năm 2011 mạng lưới nhà hàng KFC đã lên đến lên 100 và số lượng khách hàng hiện nay đã tăng gấp đôi so với các năm trước. Cùng với KFC, hãng thức ăn nhanh đến từ Hàn Quốc là Lotteria cũng đang ráo riết chuẩn bị cho việc mở thêm những cửa hàng mới. Đến nay, Lotteria cũng đã mở cửa hàng thứ 100 tại Việt Nam. Xét về cơ cấu thị trường, hiện KFC có thế mạnh về gà rán khi sở hữu trên 60% thị phần, trong khi Lotteria chiếm 60-70% bánh hamburger, còn lại chia đều cho các thương hiệu bánh pizza, mì spaghetti. Không kém cạnh các tên tuổi khác, Jollibee thương hiệu fastfood nổi tiếng Philippines cũng vừa mới khai trương cửa hàng thứ 30 tại Việt Nam. Trả lời báo chí, đại diện của ba thương hiệu fastfood trên đều khẳng định sẽ mở rộng đại lý chính thức và cửa hàng nhượng quyền tại Việt Nam lên con số hàng trăm và bao phủ khắp các thành phố, thị xã. Mặc dù không có ý định nhượng quyền thương hiệu song KFC và Lotteria đã và đang xây dựng kế hoạch mở các kênh phân phối và địa điểm kinh doanh khá đắc địa tại các thành phố lớn. Trong khi đó, thương hiệu Jollibee chủ trương vừa mở rộng kênh phân phối vừa phát triển nhượng quyền thương mại lên tới 500 cửa hàng chính thức và nhượng quyền tại Việt Nam trong vòng 2 năm tới. Đây quả là những bước đi táo bạo cho thấy các DN nước ngoài đang nhìn nhận ra tiềm năng to lớn của thị trường này. Tuy nhiên, trong thời gian sắp tới, sự cạnh tranh sẽ trở nên ngày càng khốc liệt hơn nhất là về vị trí, tính đa dạng sản phẩm và niềm tin khách hàng. Bên cạnh đó, một năm trở lại đây, thông tin các hãng fastfood lớn của Mỹ và Hàn Quốc tham gia khảo sát thị trường Việt Nam để đưa kênh phân phối và nhượng quyền thương hiệu kinh doanh fastfood ngày càng làm cho ngành này trở nên hot hơn bao giờ hết, trong đó phải kể đến là Burger King, Popeye’s của Mỹ, Subway của Hàn Quốc… thậm chí, sự trở lại của McDonald’s – thương hiệu fastfood nổi tiếng của Mỹ sau khi rời Việt Nam năm 1995 đã khiến nhiều chuyên gia cho rằng, fastfood đang trở thành ngành kinh doanh có nhiều kì vọng và có mức tăng trưởng vượt lên trên cả ngành bán lẻ trong thời gian tới. Thừa tiềm năng, thiếu khả năng! Hiện thức ăn nhanh Việt Nam được đánh giá khá cao về sự đa dạng và mẫu mã khi vỉa hè và lòng lề đường phố la liệt những quán hàng ăn, trong đó đặc biệt là các thức ăn truyền thống như phở, xôi các loại, cơm… Tuy nhiên, để biến những sản phẩm này trở thành đối thủ cạnh tranh đối với các thương hiệu fastfood là điều không dễ. Thực tế thời gian qua đã có nhiều DN đầu tư vào phát triển chuỗi cửa hàng fastfood tại Tp HCM và Hà Nội, điển hình là Phở 24, Bánh mỳ TA, hay chuỗi cửa hàng K-Do của Công ty Bánh Kinh Đô Sài Gòn chuyên phục vụ cà phê, bánh theo kiểu mô hình thức ăn nhanh, sandwich, pizza, hamburger và các loại thức uống. Mới đây, ngày 25/7, tại Trung tâm thương mại The Garden Hà Nội, VietMac đã khai trương điểm bán thứ 5 và cho ra đời thêm món mới cơm kẹp thịt đà điểu ostrich rice-burger và đến ngày 28/7 thương hiệu này cũng chính thức khai trương điểm bán thứ sáu sản phẩm cơm kẹp “made in Vietnam” tại khu ẩm thực tầng 6 Trung tâm thương mại Parkson Thái Hà, Hà Nội, tiếp tục thực hiện mục tiêu phát triển chuỗi cửa hàng fastfood thương hiệu Việt. Tuy nhiên, số lượng khách đến với những cửa hàng này chưa nhiều và việc tiếp thị, không thể cạnh tranh trực tiếp với các thương hiệu ngoại về chi phí quảng cáo và truyền thông. Theo ghi nhận của nhiều NTD, điểm hạn chế của các sản phẩm nước ngoài là hầu hết đều là khẩu vị của các quốc giá phương Tây, cay nóng và có độ ngọt, béo cao, không phù hợp với khẩu vị của đa số người Việt. Thực tế, gà rán KFC, Hamburger hay bánh mỳ ngọt… chỉ ăn nhẹ hoặc thỉnh thoảng ăn còn có thể, nếu ăn liên tục, hoặc cách nhật ăn thì khó có thể nuốt trôi. Bên cạnh đó, để thưởng thức những fastfood, NTD cũng phải bỏ ra khá nhiều tiền so với các thức ăn bình dân. Các món ăn dân dã của Việt Nam, có truyền thống tuy nhiên, để đưa chúng trở thành những món fastfood không phải không có trở ngại. “Tôi không nghĩ là các thức ăn của fastfood thương hiệu nước ngoài ngon hơn thức ăn Việt, nhưng một điều tôi chắc chắn rằng nhiều người đến với chúng tôi là bởi thương hiệu và mong muốn giao lưu về ẩm thực. Ngồi tại Việt Nam họ có thể ăn gà rán của Mỹ sản xuất theo công nghệ và cách làm của người Mỹ; xem những bộ phim ngắn giới thiệu về đất nước, con người Mỹ. Chúng tôi hơn các DN Việt ở chiến lược marketing chiều sâu - gắn thương hiệu với xu hướng giao lưu và hội nhập giữa các nền văn hóa” ông Pomchai thuratum - Tổng giám đốc KFC Việt Nam, chia sẻ. Thức ăn Việt như Phở 24h làm nức lòng người dân Châu Âu và người Âu phải xếp hàng dài đợi mua vậy tại sao, ở Việt Nam Phở 24h đối với người tiêu dùng Việt chưa có dấu ăn đậm nét và phải chăng câu chuyện “bụt chùa nhà không thiêng” đang diễn ra đối với fastfood Việt. “Kinh doanh fastfood tại Việt Nam những năm 2000 trở về trước là vô cùng khó khăn, lúc ấy, khái niệm về fastfood chưa được hiểu và chưa được biết đến và cũng ít được xuất hiện trên các phương tiện truyền thông. Trong những năm gần đây, cụ thể từ những năm 2005 trở lại đây, fastfood mới thực sự phát triển ở các thành phố lớn như TP HCM và Hà Nội. Giai đoạn khó của thị trường là khi NTD không có khái niệm thương hiệu, ăn theo thương hiệu và sử dụng đồ ăn theo trào lưu, xu hướng. Nhưng đến nay, thưởng thức ẩm thực theo thương hiệu nước ngoài, theo trào lưu rất được mến mộ và nó đã trở thành xu hướng trong một bộ phận giới trẻ và những NTD thị thành, những người có nhu cầu giao lưu và tiếp xúc văn hóa cao hơn”, ông Nguyễn Thành Dương - Giám đốc điều hành VietMac. Để fastfood Việt không chỉ còn là tiềm năng, theo các chuyên gia trong ngành thực phẩm thì các DN nên chọn cho mình những sản phẩm đặc trưng, có giá trị cốt lõi của truyền thống văn hóa và hướng đến một bộ phận khách hàng trọng tâm và khách hàng tiềm năng. Các DN cần đặt câu hỏi tại sao đa số người dân đô thị thích ăn những món ăn nhanh truyền thống như phở, bún, cháo và xôi các loại mặc dù trên vỉa hè và lòng đường mất vệ sinh và ô nhiễm môi trường. Các thương hiệu fastfood có tiếng đã đi đến từng đường phố chính của Việt Nam rồi thì ngửa mặt cùng đối chọi với họ trên cùng một sản phẩm, cùng cạnh tranh một đối tượng khách hàng thì chắc chắn chúng ta thua. Năm 2009, tổng doanh thu thị trường fastfood Việt Nam đạt 500 tỷ đồng, năm 2010 đạt 869 tỷ đồng và năm 2011 đạt 870 tỷ đồng. Tuyền Nguyễn Nói đến fastfood là thường người ta nhắc đến các cái tên quen thuộc như KFC, Lotteria hay Pizza Hut. Vài năm trở lại đây, thị trường thức ăn nhanh Việt Nam đón nhận thêm các thương hiệu lớn quốc tế như McDonald’s, Burger King … Tuy nhiên, fastfood dường như đã dần bước vào thời kỳ bão hòa, không còn ở thời kỳ cực thịnh như kì vọng của các đại gia nữa. Những chuỗi vào sớm và mạnh nhất đang tăng trưởng chậm lại Từ đầu những năm 1998, Lotteria đã gia nhập vào thị trường Việt Nam, và hiện đang là chuỗi dẫn đầu ngành công nghiệp fastfood trong nước với 211 nhà hàng tại hơn 30 tỉnh/ thành trong cả nước. Lotteria dần khẳng định được vị trí của mình trong lòng người tiêu dùng Việt thông qua việc xuất hiện tại các trung tâm mua sắm lớn. Tính đến cuối năm 2015, số nhà hàng của Lotteria là 207. Cho đến cuối năm 2012, chuỗi này chỉ mới có 140 cửa hàng. Như vậy trong vòng 3 năm từ 2013 – 2015, chuỗi Lotteria tăng trưởng gấp rưỡi và mở thêm gần 70 cửa hàng. Tức bình quân có hơn 20 cửa hàng Lotteria được mở mỗi năm. Tuy nhiên trong 6 tháng qua, Lotteria chỉ mở thêm được 4 cửa hàng mới cho thấy thị trường dường như đã không còn sôi động như trước. Dù sao thì Lotteria cũng là chuỗi fastfood được đánh giá là khá thành công tại Việt Nam với số lượng cửa hàng nhiều nhất và luôn thu hút rất đông khách hàng ghé thăm. Thực đơn ở đây được giới trẻ ở thành thị ưa chuộng với các món ăn nhanh đặc trưng như khoai tây chiên, gà rán, cánh gà và kem … Bên cạnh đó, đối thủ nặng ký của Lotteria là KFC, một thương hiệu gà rán nổi tiếng thế giới. KFC mở cửa hàng đầu tiên Việt Nam cuối năm 1997 tại Trung tâm Thương mại Sài Gòn Super Bowl. KFC đã gặp rất nhiều khó khăn khi tiếp cận với thị trường Việt, khi người tiêu dùng còn xa lạ với khái niệm “thức ăn nhanh”. KFC lận đận với tiêu dùng Việt vì fastfood khá xa lạ và phải chịu lỗ trong 7 năm Do đó, KFC liên tục chịu lỗ trong suốt 7 năm liền kể từ khi có cửa hàng đầu tiên. Số lượng cửa hàng của KFC tăng trưởng rất chậm và sau 7 năm chỉ có 17 cửa hàng. Sau đó, KFC đã điều chỉnh chiến lược và đến năm 2011, số cửa hàng của KFC tại Việt Nam tăng lên 100. Năm 2012- 2015, được đánh giá là giai đoạn sôi động của thị trường fastfood, KFC mở mới được khoảng hơn 40 nhà hàng. Hiện KFC Việt Nam đã có hơn 140 nhà hàng và đã có mặt tại 18 tỉnh/ thành phố của cả nước. Tức bình quân mỗi năm KFC có thêm 10 nhà hàng mới. Một thương hiệu khác cũng đang phát triển mạnh tại Việt Nam Jollibee đến từ Philippines Cửa hàng Jollibee đầu tiên được mở là vào năm 1996. Đến cuối năm 2012, số cửa hàng của Jollibee là 25. Vào giai đoạn 2012 – 2015, chuỗi này tăng tốc khá tốt khi tăng thêm gần 50 cửa hàng mới, đạt 73 cửa hàng vào cuối năm 2015, nhanh hơn so với KFC trong cùng giai đoạn. Jollibee đã có những bước tăng trưởng đáng kể vào giai đoạn 2012 – 2015đuổi kịp theo KFC và Lotteria Trong 4 tháng đầu năm nay, chuỗi tiếp tục mở rộng lên thêm 7 cơ sở mới, chạm mốc 80 cửa hàng, mức tăng trưởng này được đánh giá là tốt hơn sơ với Lotteria. Bà Trần Thị Lan Anh – Phó Chủ tịch Jollibee Foods kiêm TGĐ Jollibee Việt Nam, từng chia sẻ với báo chí “Theo kế hoạch, mỗi năm Jollibee sẽ tự mở thêm khoảng 20 cửa hàng. Bên cạnh đó chúng tôi đang đặc biệt chú ý đến thị trường ngách của ngành này và Jollibee rất tự hào khi là thương hiệu thức ăn nhanh đầu tiên mở cửa hàng tại các tỉnh Thái Bình, Bắc Ninh, Tuy Hòa, Gia Lai, Đồng Tháp, Bến Tre …” Các chuỗi vào sau “Trâu chậm uống nước đục”? Nếu các chuỗi từng có trên dưới 20 năm kinh nghiệm ở Việt Nam đã chớp cơ hội mở rộng rất nhanh trong những năm 2012 – 2015, thì những chuỗi mới vào thị trường đúng lúc cao điểm này lại đang loay hoay với bài toán tăng trưởng không tốt đẹp như kì vọng ban đầu. McDonald’s, chuỗi bán lẽ thức ăn nhanh lớn bậc nhất thế giới chính thức khai trương cửa hàng đầu tiên tại Việt Nam năm 2014. Việt Nam là một trong 65 thị trường nhượng quyền của McDonald’s trên thế giới. McDonal’s có những bước tiến khá chậm trong thị trường fastfood Việt Thương hiệu fastfood lừng danh đến từ Mỹ từng đặt mục tiêu 100 nhà hàng sau 10 năm tại thị trường Việt. Tuy nhiên, sau 2 năm, McDonald’s mới chỉ có 8 địa điểm ở và vẫn chưa thể bước chân ra Hà Nội. Gần đây, thương hiệu đã có những thay đổi khác biệt như đưa những món từng xuất hiện trong thực đơn tại các nước khác vào Việt Nam như Egg McMuffin bánh muffin trứng, Sausage McMuffin with egg bánh Muffin với trứng và xúc xích, Hotcakes bánh rán hotcaké, Hash Brown bánh khai tây chiên Hash Brown. Tuy nhiên, liệu người Việt có yêu thích các món quá nhiều năng lượng với giá gấp vài lần tô phở không? Đây là một bài toán khó với McDonald’s Nếu nói sự gia nhập từ các thương hiệu nổi tiếng thế giới thì chắc hẳn không thể không nói đến Starbucks vào những năm 2013. Ngày đó, hàng trăm người đội năng xếp hàng chỉ để mua một ly cà phê có giá từ – đồng. Sau những ngày đầu khá rầm rộ của cửa hàng đầu tiên, những cửa hàng sau của Starbucks ra đời khá lặng lẽ Cơn sốt rồi cũng đi qua, khách hàng còn trự lại với Starbucks đa số là người nước ngoài, giới trẻ văn phòng, bởi giá thành với một ly cafe như vậy khá cao. Những cửa hàng thứ 2, thứ 3 rồi thứ 9 của Starbucks Việt Nam tiếp nối nhau ra đời trong lặng lẽ, mà không còn tái diễn cảnh xếp hàng rồng rắn trước cửa hàng nữa. Tiếp nối thị trường fastfood chính là Buger King của ông Johnathan Hạnh Nguyễn khi đã cho đóng cửa nhiều cửa hàng trong vòng 2 năm qua. Burger King dường như chưa thể thực hiện được tham vọng bành trướng thị trường của mình. Cụ thể, giữa tháng 2/2016, cửa hàng Buger King tại số 1B – 1B1 đường Cộng Hòa Tân Bình, thông báo đóng cửa. Một tháng trước đó, cửa hàng Burger King tại ngã tư đường Điện Biên Phủ – Cao Thắng quận 3 cũng bị tháo dỡ để trả lại mặt bằng. Năm 2015, 2 cửa hàng Burger King ở số 26 – 28 đường Phạm Hồng Thái và 125 phố Lò Đúc Hà Nội cũng phải ngừng hoạt động. Giữa năm 2014, cửa hàng Burger King tại Đà Nẵng cũng chung số phận. Trước đó, tham vọng của Burger King là 60 cửa hàng tại Việt Nam trong giai đoạn 5 năm từ 2012 – 2017. Tuy nhiên, đến đều năm 2016 này thì tổng số cửa hàng của Burger King chỉ là 16 ở Hà Nội, Cần Thơ và Biên Hòa. Một chuyên gia am hiểu về lĩnh vực nhượng quyền thương hiệu nhận định rằng việc ngay từ đầu Burger King xác định chiến lược Taste is King – Hương vị là Vua” với mục tiêu áp đặt gu ẩm thực kiểu Mỹ vào Việt Nam là chưa phù hợp. Mặc dù thời gian qua Burger King đã điều chỉnh chiến lược, chấp nhận thay đổi không chỉ bán burger mà bán cả cơm, gà rán và khoai tây chiên nhưng hiệu quả đạt được không cao vị danh mục thức ăn nhanh đã được đa số người tiêu dùng định vị tại KFC và Lotteria Rõ ràng, “mặt trận” fastfood Việt Nam đàn trở nên vô cùng khốc liệt khi thị trường hội tụ gần như đầy đủ các đại gia tranh hùng xưng bá. Cùng với đó, sự lên ngôi của nhiều mơ hình chuỗi kinh doanh F&B của các starup với thực đơn phong phú, từ các món ăn cổ truyền 3 miền của Việt Nam, cho đến các món ăn ở các quốc gia láng giềng như Nhật Bản, Hàn Quốc, Thái Lan … fastfood dương như càng ít đất diễn hơn Thế Trần – Theo Trí Thức Trẻ Những thương hiệu đứng đầu thị trường đồ ăn nhanh tiếp tục ăn nên làm ra, nhưng tốc độ tăng trưởng đã thu hẹp do sự thay đổi thói quen của người tiêu dùng. Tại thị trường Việt Nam, nhắc tới đồ ăn nhanh là nhắc tới những chuỗi gà rán, pizza. Theo số liệu của Công ty cổ phần Nghiên cứu ngành và Tư vấn Việt Nam VIRAC, tổng doanh thu năm 2018 của 5 chuỗi KFC, Lotteria, Jollibee, Pizza Hut hay The Pizza Company đạt gần tỷ đồng, tăng 13% so với năm trước. Tuy nhiên, tốc độ này đã giảm đáng kể nếu so sánh với tỷ lệ 24% của năm 2017. KFC và Lotteria, hai chuỗi đồ ăn nhanh giữ thị phần cao nhất, cán mốc doanh thu nghìn tỷ đồng, bắt đầu cho thấy dấu hiệu giảm tốc. Do sự chênh lệch quá lớn với phần còn lại của thị trường, sự chậm lại của hai chuỗi này cũng là nguyên nhân chính khiến tăng trưởng của những chuỗi "fast-food" lớn thấp hơn cùng kỳ. Báo cáo tài chính 2018 của Công ty Liên doanh TNHH KFC Việt Nam ghi nhận doanh thu gần tỷ đồng, chỉ tăng 7,5% so với năm 2017. Trong khi trước đó một năm, tốc độ tăng doanh thu đạt hơn 18,3%. Công ty TNHH Lotteria Việt Nam cũng gặp tình trạng tương tự khi doanh thu năm 2018 chỉ tăng hơn 2%, so với mức 17% một năm trước đó. So với hai "đại gia" đứng đầu thị trường, quy mô doanh thu của chuỗi Jollibee chỉ bằng một nửa, nhưng hoạt động kinh doanh có phần khả quan hơn. Năm 2018, Công ty TNHH Jollibee Việt Nam đạt doanh thu gần 800 tỷ đồng, tăng 33% so với năm 2017 và duy trì tốc độ tăng trưởng xấp xỉ giai đoạn trước đó. So với nhóm gà rán, phân khúc pizza có quy mô khiêm tốn hơn về doanh số. Pizza Hut và The Pizza Company đạt doanh thu lần lượt 617 tỷ và 496 tỷ đồng năm 2018. Tổng doanh thu vẫn chưa thể so sánh với riêng KFC hay Lotteria, tuy nhiên, có sự phân hóa mạnh giữa hai cái tên này. Pizza Hut, với quy mô đứng đầu phân khúc pizza, chỉ tăng hơn 6% doanh thu so với năm trước đó, trong khi The Pizza Company, có quy mô khiên tốn hơn, đang "chạy" nhanh hơn với tốc độ tăng gần 72%. Tốc độ tăng trưởng đang có xu hướng chậm lại ở nhóm dẫn đầu, theo một số công ty nghiên cứu thị trường, xuất phát từ sự thay đổi của thị trường, trong tư duy tiêu dùng của khách hàng và sự cạnh tranh được đẩy lên với những phân khúc thay thế. Báo cáo của Euromonitor đánh giá, KFC hay Lotteria dù vẫn giữ vị thế dẫn đầu nhưng tốc độ tăng đã chậm lại đáng kể trong hai năm gần đây, một phần do sức nóng trên thị trường "fast-food" được đẩy lên cao khi các mô hình cửa hàng tiện lợi kèm đồ ăn nhanh mở rộng. Bên trong một cửa hàng KFC tại Hà Nội. Ảnh Bloomberg Các chuỗi cửa hàng mới xuất hiện trong ba năm gần đây như Circle K hay 7-Eleven có tốc độ tăng trưởng cao hơn hẳn phần còn lại của thị trường, thu hẹp miếng bánh thị phần của những chuỗi "fast-food" lâu đời như KFC hay Lotteria. Bên cạnh đó, nhóm sản phẩm đồ ăn nhanh cũng vấp phải sự thay đổi trong tư duy tiêu dùng của khách hàng, khi sức khỏe được ưu tiên hơn là sự tiện lợi. "Một tỷ lệ lớn người tiêu dùng Việt Nam xác định khỏe mạnh và có sức khỏe tốt là dấu hiệu của sự thành công, thay vì giàu có. Mặt khác, mức độ gia tăng của các vụ bê bối thực phẩm và các vấn đề ô nhiễm môi trường buộc mọi người phải quan tâm nhiều hơn đến sức khỏe của chính họ và gia đình họ", báo cáo của Nielsen viết. Trong bài viết cuối năm 2018 của CNBC lý giải sự thất bại của những chuỗi "fast-food" hàng đầu thế giới khi tham gia thị trường Việt Nam, như McDonald's và Burger King, ba rào cản được đưa ra là giá cả, thị hiếu và quy mô thị trường. Theo CNBC, nhìn chung, giá cả đồ ăn của KFC, McDonald's hay Burger King vẫn quá cao so với thu nhập của người Việt Nam. Người Việt, trong một nghiên cứu cho biết, dành một phần khá lớn trong thu nhập của họ để mua thực phẩm. Tính chung, khoảng 70% số tiền họ chi tiêu cho thực phẩm dành cho các cửa hàng thực phẩm, nhà hàng, các quầy kinh doanh nhỏ, nhưng chỉ có 1% được dành cho các chuỗi kinh doanh đồ ăn nhanh. Nhưng giá cả không phải là cản trở duy nhất. Ngành dịch vụ thực phẩm Việt Nam đã mở rộng rất lớn so với 10 năm trước. Hiện có khoảng cửa hàng, trong đó có khoảng gian hàng đường phố, nhà hàng nhưng chỉ có khoảng cửa hàng đồ ăn nhanh. Có quá nhiều sự lựa chọn nếu một khách hàng có ý định sử dụng dịch vụ ăn uống. Khi McDonald's khai trương cửa hàng đầu tiên tại Việt Nam năm 2014, lập tức thương hiệu này nhận được rất nhiều sự chú ý của truyền thông và công chúng. Đã có hàng trăm người xếp hàng trong nhiều giờ để mua được bánh Big Mac. Thế nhưng đến cuối năm 2018, tình trạng này không còn xuất hiện, chuỗi này cũng mới chỉ có 20 cửa hàng, so với kế hoạch tham vọng ban đầu. Một yếu tố khác được đề cập là thị hiếu khách hàng. Trong văn hóa ẩm thực của người Mỹ, họ thường thích những suất ăn cá nhân, nhưng văn hóa ẩm thực của người Việt thường thích chia sẻ đồ ăn, trong khi bánh Mac hay Burger không phải thứ để chia sẻ. KFC thành công trên thị trường đồ ăn nhanh nhờ việc điều chỉnh thực đơn theo thị hiếu khách hàng, bổ sung thêm món cơm và burger tôm. Năm 1997, KFC vào Việt Nam, thế nhưng thị trường lúc đó đã có quá nhiều sự lựa chọn. KFC mất đến 7 năm chỉ để mở được 10 cửa hàng. Sau đó, chuỗi "fast-food" này đã phải thay đổi thực đơn nhiều lần để phù hợp với thị hiếu của người Việt và sau đó mới phát triển trở thành tên tuổi dẫn đầu ngành kinh doanh này. Với nhịp sống nhanh tại những thành thị lớn, thức ăn nhanh vẫn là một phân khúc không thể thiếu và còn nhiều tiềm năng. Tuy nhiên, sự thay đổi về thị hiếu, về phong cách tiêu dùng và sự xuất hiện ngày càng nhiều những thương hiệu địa phương được dự báo sẽ thay đổi bức tranh chung của thị trường. Miếng bánh thị phần, với đa số thuộc về những chuỗi lớn, dự kiến sẽ có nhiều sự biến động. Minh Sơn Trong khi tăng trưởng doanh thu của KFC, Lotteria những năm gần đây giảm về dưới 5%, dấu hiệu dần đi ngang thì chuỗi gà rán từ Philippines duy trì tăng trưởng hai con số. Kết quả này khiến cuộc đua song mã trên thị trường fast-food đang dần trở thành tam mã. KFC, cụm từ viết tắt của Kentucky Fried Chicken – là một trong các thương hiệu fast-food thuộc Tập đoàn Yum Brands Mỹ. Lotteria là chuỗi nhà hàng thức ăn nhanh thuộc tập đoàn Lotte – một trong năm tập đoàn lớn nhất Hàn Quốc. Còn Jollibee là chuỗi nhà hàng đồ ăn nhanh ra đời từ năm 1974 tại Philippines. Tiến công vào thị trường từ giai đoạn đầu sơ khai, ba thương hiệu này cũng là những cái tên trong nhóm đầu về thị phần ngành hàng đồ ăn nhanh fast-food. Năm 2019, tổng doanh thu ba chuỗi này đạt gần tỷ đồng, tăng hơn 11% so với năm 2018. Tuy nhiên, tốc độ tăng trưởng lại có sự chênh lệch lớn, dẫn tới khoảng cách giữa ba thương hiệu này dần bị thu hẹp. KFC và Lotteria là hai chuỗi đứng đầu với doanh thu lần lượt là tỷ và tỷ đồng, vị thế được xác lập một phần nhờ vào việc gia nhập thị trường từ sớm. KFC khai trương nhà hàng đầu tiên tại từ năm 1997 và đến nay, hệ thống này đã phát triển tới hơn 140 nhà hàng, có mặt tại 32 tỉnh, thành phố. Lotteria tham gia thị trường Việt Nam sau KFC một năm, hiện nay cũng là một trong những chuỗi nhà hàng dẫn đầu ngành công nghiệp ăn uống quốc nội với hơn 210 nhà hàng tại hơn 30 tỉnh, thành phố. Tuy nhiên, dù vẫn duy trì tăng trưởng dương nhưng tỷ lệ chỉ còn vài phần trăm. So với 2018, doanh thu KFC chỉ tăng gần 1,3%, thấp hơn mức tăng 7,5% và 18,3% hai năm trước. Tăng trưởng của Lotteria có phần nhỉnh hơn khi doanh thu chuỗi này năm 2019 tăng gần 8%, cải thiện so với mức tăng chỉ 2% của năm 2018 so với 2017, nhưng vẫn thấp hơn ngưỡng trung bình hai con số trong giai đoạn 2014 – 2016. So với hai thương hiệu dẫn đầu, Jollibee – một phân nhánh của tập đoàn kinh doanh đồ ăn nhanh lớn bậc nhất tại Philippines – có phần “sinh sau, đẻ muộn” khi chuỗi này phải tới 2005 mới tham gia thị trường Việt Nam. Giai đoạn 2014 – 2016, doanh thu chuỗi này chỉ loanh quanh 200 – 400 tỷ đồng, chưa tới một nửa so với KFC và Lotteria, với thị phần chỉ ở mức khiêm tốn. Nhưng, ba năm gần đây, chuỗi này bắt đầu vươn lên khi mở rộng quy mô số cửa hàng vượt qua con số 100 và ra mắt nhiều sản phẩm phù hợp với thị hiếu người Việt. Năm 2019, thương hiệu từ Philippines cán mốc doanh thu nghìn tỷ đồng, tăng hơn 40% so với năm 2018. Tốc độ tăng trưởng trung bình trong ba năm gần nhất đạt hơn 37%, vượt trội hơn hẳn mức tăng 4% của KFC và 5% của Lotteria. Tuy nhiên, trong ba cái tên này, chỉ có KFC có lãi. Ba năm gần đây, thương hiệu gà rán từ Mỹ duy trì lợi nhuận trên 100 tỷ đồng. Trong khi đó, đã cải thiện đáng kể nhưng Lotteria vẫn chịu lỗ, tương tự với Jollibee. So với hai chuỗi trên, KFC có phần khác biệt hơn nếu xét về cơ cấu trên bảng kết quả kinh doanh. Nếu như kết quả kinh doanh của hai chuỗi Lotteria và Jollibee phụ thuộc chính vào chi phí bán hàng thì với KFC, kết quả kinh doanh lại phụ thuộc việc cải thiện biên lợi nhuận gộp. So với hai đối thủ cạnh tranh, biên lợi nhuận gộp của KFC thấp hơn đáng kể. Giai đoạn 2014 – 2016, tỷ lệ này chỉ đạt quanh ngưỡng 10%, khiến lợi nhuận của chuỗi này lúc lãi, lúc lỗ với con số mang tính tượng trưng. Tuy nhiên, năm 2017, khi biên lợi nhuận gộp của KFC tăng lên xấp xỉ 20%, lợi nhuận của chuỗi này bất ngờ kéo lên 103 tỷ đồng và duy trì trên ngưỡng 100 tỷ đồng trong những năm gần đây. Trong khi đó, Lotteria và Jollibee dù duy trì biên lợi gộp trong khoảng 50 – 60%, tương đồng với nhiều chuỗi nhà hàng quy mô lớn, nhưng chi phí bán hàng của hai chuỗi này lại cao đột biến. Kết quả là dù doanh thu tăng liên tục nhưng cũng không đủ bù chi phí hoạt động. Ngoài ra, FKC còn một điểm khác biệt lớn là cấu trúc sở hữu. KFC là liên doanh giữa tập đoàn Mỹ và đối tác Việt Nam – gia đình Bầu Kiên, trong khi hai chuỗi còn lại là công ty con của hai tập đoàn mẹ nước ngoài. Áp lực về lợi nhuận, vì thế, cũng là khác nhau. Tuyết Lan Nguồn CafeF

thị trường fastfood ở việt nam